Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

favorable auspices

  • 1 lito

    lĭto, āvi, ātum, 1, v. n. and a., to make an offering which exhibits favorable prognostics, to sacrifice under favorable auspices, to obtain favorable omens.
    I.
    Lit.
    A.
    Neutr.:

    si istuc umquam factum est, tum me Juppiter Faciat, ut semper sacrificem nec umquam litem,

    Plaut. Poen. 2, 41:

    nec auspicato, nec litato instruunt aciem,

    without favorable omens, Liv. 5, 38:

    Manlium egregie litasse,

    id. 8, 9, 1:

    non facile litare,

    id. 27, 23; 29, 10, 6; Suet. Caes. 81;

    curt. 7, 7, 29: impia tam saeve gesturus bella litasti,

    Luc. 7, 171.—Prov.: mola tantum salsa litant, qui non habent tura, i. e. a man can give no more than he has, Plin. praef. § 11.—
    (β).
    With dat.:

    cum pluribus dis immolatur, qui tandem evenit, ut litetur aliis, aliis non litetur,

    Cic. Div. 2, 17, 38:

    litatum est ei deo,

    Plin. 10, 28, 40, § 75.—
    (γ).
    With abl.:

    proximā hostiā litatur saepe pulcherrime,

    Cic. Div. 2, 15, 36; so Plin. 8, 45, 70, § 183:

    humanis hostiis,

    Tac. G. 9.—
    2.
    Of the victim itself, to give a favorable omen, promise a successful event:

    victima Diti patri caesa litavit,

    Suet. Oth. 8; id. Aug. 96:

    non quacunque manu victima caesa litat,

    Mart. 10, 73, 6.—
    3.
    Transf., in gen., to make an offering, offer sacrifice:

    qui hominem immolaverint, exve ejus sanguine litaverint... capite puniuntur,

    Paul. Sent. 5, 23, 16.—
    B.
    Act., to offer acceptably ( poet. and in post-class. prose):

    exta litabat ovis,

    Prop. 4 (5), 1, 24:

    sacra bove,

    Ov. F. 4, 630:

    sacris litatis,

    Verg. A. 4, 50:

    sacris ex more litatis,

    Ov. M. 14, 156:

    Phoebe, tibi enim haec sacra litavi,

    Stat. Th. 10, 338:

    tibi litavi hoc sacrum,

    Luc. 1, 632:

    diis sanguinem humanum,

    Flor. 3, 4, 2:

    hostias,

    Just. 20, 2, 14.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring an offering to, to make atonement to, to propitiate, appease, satisfy:

    litemus Lentulo, parentemus Cethego,

    Cic. Fl. 38, 96:

    publico gaudio,

    Plin. Pan. 52, 4: aliquid poenā, Auct. B. Hisp. 24. — Impers. pass.:

    sanguine quaerendi reditus, animāque litandum Argolicā,

    Verg. A. 2, 118:

    postquam litatum est Ilio Phoebus redit,

    Sen. Agm. 577:

    de alicujus sanguine legibus,

    App. M. 2, p. 132 fin.
    B.
    To devote, consecrate: plura non habui, dolor, tibi quae litarem, Sen. Med. fin.:

    honorem deo,

    Tert. Patient. 10:

    victimam,

    Prud. Cath. 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > lito

  • 2 per-litō

        per-litō āvī, ātus, āre,     to offer sacrifices till favorable omens appear: bove, L.: primis hostiis perlitatum est, i. e. the first victims yielded favorable auspices, L.: diu non perlitatum tenuerat dictatorem, the long delay of a favorable omen, L.

    Latin-English dictionary > per-litō

  • 3 prōsperus

        prōsperus adj. with comp.    [pro+spes], according to hope, as desired, favorable, fortunate, prosperous: fortuna: res avi tui: hominum generi prosperus fulgor, propitious: si cetera prospera evenissent, L.: prosperos exitūs consequi: religio, i. e. favorable auspices, V.: mox cecinit laudes prosperiore lyrā, O.: prosperius fatum, O.: verba, of good omen, O.: noctilucam, Prosperam frugum, beneficial to fruits, H.
    * * *
    prospera -um, prosperior -or -us, prosperrimus -a -um ADJ
    prosperous, successful/triumphal; lucky/favorable/propitious (omens/prospects)

    Latin-English dictionary > prōsperus

  • 4 consuadeo

    con-sŭādĕo, ēre, v. a., to advise or counsel strongly (Plautin.; cf.

    however, consuasor): id consuadeo,

    Plaut. Merc. 1, 2, 32:

    consuadet homini,

    id. Trin. 2, 4, 126:

    qui consuadet, vetat,

    id. ib. 3, 2, 46.—Of favorable auspices:

    picus et cornix ab laevā consuadent, etc.,

    Plaut. As. 2, 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > consuadeo

  • 5 tripudium

    trĭpŭdĭum, ĭi, n. [tres + pes, pedis] [st2]1 [-] danse (religieuse des prêtres saliens et des Bacchantes ou guerrière, au début du combat), danse (à trois temps). [st2]2 [-] saut, bond. [st2]3 [-] augure favorable.    - solistimum (solistumum) tripudium: augure favorable (quand les oiseaux sacrés laissaient tomber des grains à terre en mangeant avec précipitation).    - cum pulli non pascerentur, pullarius auspicium mentiri ausus tripudium solistimum consuli nuntiavit, Liv. 10. 40. 5: comme les poulets ne mangeaient pas, le pullulaire osa donner de faux auspices et annonça au consul que les poulets picoraient avec appétit.    - tripudium facere, Cic.: faire le tripudium, faire augure (en parl. des poulets sacrés).    - cum sui moris tripudiis arma raptim capiebat, Liv. 21, 42: il s'emparait de ses armes et exécutait une danse propre à sa coutume.
    * * *
    trĭpŭdĭum, ĭi, n. [tres + pes, pedis] [st2]1 [-] danse (religieuse des prêtres saliens et des Bacchantes ou guerrière, au début du combat), danse (à trois temps). [st2]2 [-] saut, bond. [st2]3 [-] augure favorable.    - solistimum (solistumum) tripudium: augure favorable (quand les oiseaux sacrés laissaient tomber des grains à terre en mangeant avec précipitation).    - cum pulli non pascerentur, pullarius auspicium mentiri ausus tripudium solistimum consuli nuntiavit, Liv. 10. 40. 5: comme les poulets ne mangeaient pas, le pullulaire osa donner de faux auspices et annonça au consul que les poulets picoraient avec appétit.    - tripudium facere, Cic.: faire le tripudium, faire augure (en parl. des poulets sacrés).    - cum sui moris tripudiis arma raptim capiebat, Liv. 21, 42: il s'emparait de ses armes et exécutait une danse propre à sa coutume.
    * * *
        Tripudium, tripudii. cic. Danse, Quand on frappe la terre des pieds, Trepinement.

    Dictionarium latinogallicum > tripudium

  • 6 auspex

    auspex, spĭcis, comm. [a contraction of avispex, from avis-spicio], a bird inspector, bird-seer, i. e. one who observes the flight, singing, or feeding of birds, and foretells future events therefrom; an augur, soothsayer, diviner (in a lit. signif. far more rare than augur).
    I.
    Lit.:

    latores et auspices legis curiatae,

    Cic. Att. 2, 7:

    ego cui timebo Providus auspex,

    Hor. C. 3, 27, 8.—Of the birds from which auguries were taken:

    (galli, gallinacei) victoriarum omnium auspices,

    Plin. 10, 21, 24, § 49.—Since little of importance was done in Rome without consulting the auspices, hence,
    II.
    Transf.
    A.
    1.. In gen., an author, founder, director, leader, protector, favorer:

    divis Auspicibus coeptorum operum,

    Verg. A. 3, 20:

    Dis equidem auspicibus reor etc.,

    id. ib. 4, 45, and Ov. F. 1, 615: auspice Musā, i. e. under the inspiration of the muse, Hor. Ep. 1, 3, 13:

    Nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro,

    id. C. 1, 7, 27.—
    2.
    Esp., as t. t., the person who witnessed the marriage contract, the reception of the marriage portion, took care that the marriage ceremonies were rightly performed, etc., paranumphios:

    nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur, quod etiam nunc nuptiarum auspices declarant, qui re omissā nomen tantum tenent,

    Cic. Div. 1, 16, 28; cf. Val. Max. 2, 1, 1; Serv. ad Verg. A. 1, 346; Plaut. Cas. prol. 86:

    nubit genero socrus nullis auspicibus, nullis auctoribus, etc.,

    Cic. Clu. 5, 14; so Liv. 42, 12, 4:

    auspicum verba,

    Tac. A. 11, 27; 15, 37:

    alicui nubere dote inter auspices consignatā,

    Suet. Claud. 26;

    veniet cum signatoribus auspex,

    Juv. 10, 336 Schol.; Luc. 2, 371 Schol.—In fem., Claud. in Rufin. 1, 1, 83; cf. pronubus; auctor, II. F. 3.; and Smith, Dict. Antiq.—
    B.
    A beginning (post-class.), Eum. Pan. Const. 3; Pacat. Pan. Theod. 3.—
    C.
    Adj., fortunate, favorable, auspicious, lucky (post-class.):

    clamor,

    Claud. IV. Cons. Hon. 610:

    victoria,

    id. VI. Cons. Hon. 653:

    purpura,

    id. Ep. ad Seren. 57.

    Lewis & Short latin dictionary > auspex

  • 7 admitto

    admitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] faire avancer, lancer.    - admittere equum in aliquem, Caes. Liv.: pousser son cheval contre qqn.    - equo admisso: [le cheval lâché] = à bride abattue, à toute bride.    - se admiserat unda, Ov.: l'onde s'était élancée.    - quod semel admissum coerceri non potest, Cic.: science dont on ne peut arrêter l'essor. [st1]2 [-] faire entrer, laisser entrer, donner accès, admettre.    - admittit arcus aquam, Tib.: l'arc-en-ciel aspire l'eau.    - admittere aliquem per fenestram, Petr.: introduire qqn par la fenêtre.    - admittere ad colloquium, Caes.: admettre à une entrevue.    - admittere in cubiculum, Cic. Phil. 8.10: admettre dans sa chambre.    - lucem in thalamos admittere, Ov. A. A. 3, 807: laisser entrer la lumière dans la chambre à coucher.    - domum ad se filium admittere, Nep. Tim. 1: admettre son fils chez soi en sa présence.    - admittere aliquid in cibos (ad cibos), Plin.: employer une substance comme aliment.    - admittere aliquem ad officium, Nep.: admettre qqn à une charge [st1]3 [-] accoupler, donner à saillir.    - admittere asinum in equam, Dig.: faire saillir une jument par un âne.    - admittere equam asino, Varr.: faire saillir une jument par un âne.    - taurum admittere: accoupler le taureau. [st1]4 [-] enter, greffer.    - surculum admittere, Plin.: enter, greffer. [st1]5 [-] laisser passer (une chose), permettre, tolérer; approuver, être favorable (t. d'augure).    - aliquid admittere auribus (ad aures), Liv.: prêter l'oreille à une proposition.    - admittere preces, Petr.: exaucer les prières.    - admittere jocos, Mart.: entendre la plaisanterie.    - admittere religiones, Cic.: introduire des cérémonies.    - non admittere litem, Cic.: refuser de prononcer une peine.    - smaragdi admittentes visum, Plaut.: émeraudes transparentes.    - aves admittunt, Liv. 1, 36, 6: [les oiseaux l'admettent] = les oiseaux (les auspices) sont favorables. [st1]6 [-] commettre (une faute).    - admittere in se culpam: [laisser arriver à soi une faute] = se permettre une faute, commettre une faute.    - admittere scelus: commettre un crime, commettre une mauvaise action.
    * * *
    admitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] faire avancer, lancer.    - admittere equum in aliquem, Caes. Liv.: pousser son cheval contre qqn.    - equo admisso: [le cheval lâché] = à bride abattue, à toute bride.    - se admiserat unda, Ov.: l'onde s'était élancée.    - quod semel admissum coerceri non potest, Cic.: science dont on ne peut arrêter l'essor. [st1]2 [-] faire entrer, laisser entrer, donner accès, admettre.    - admittit arcus aquam, Tib.: l'arc-en-ciel aspire l'eau.    - admittere aliquem per fenestram, Petr.: introduire qqn par la fenêtre.    - admittere ad colloquium, Caes.: admettre à une entrevue.    - admittere in cubiculum, Cic. Phil. 8.10: admettre dans sa chambre.    - lucem in thalamos admittere, Ov. A. A. 3, 807: laisser entrer la lumière dans la chambre à coucher.    - domum ad se filium admittere, Nep. Tim. 1: admettre son fils chez soi en sa présence.    - admittere aliquid in cibos (ad cibos), Plin.: employer une substance comme aliment.    - admittere aliquem ad officium, Nep.: admettre qqn à une charge [st1]3 [-] accoupler, donner à saillir.    - admittere asinum in equam, Dig.: faire saillir une jument par un âne.    - admittere equam asino, Varr.: faire saillir une jument par un âne.    - taurum admittere: accoupler le taureau. [st1]4 [-] enter, greffer.    - surculum admittere, Plin.: enter, greffer. [st1]5 [-] laisser passer (une chose), permettre, tolérer; approuver, être favorable (t. d'augure).    - aliquid admittere auribus (ad aures), Liv.: prêter l'oreille à une proposition.    - admittere preces, Petr.: exaucer les prières.    - admittere jocos, Mart.: entendre la plaisanterie.    - admittere religiones, Cic.: introduire des cérémonies.    - non admittere litem, Cic.: refuser de prononcer une peine.    - smaragdi admittentes visum, Plaut.: émeraudes transparentes.    - aves admittunt, Liv. 1, 36, 6: [les oiseaux l'admettent] = les oiseaux (les auspices) sont favorables. [st1]6 [-] commettre (une faute).    - admittere in se culpam: [laisser arriver à soi une faute] = se permettre une faute, commettre une faute.    - admittere scelus: commettre un crime, commettre une mauvaise action.
    * * *
        Admitto, admittis, admisi, pen. prod. admissum, admittere, Admettre, Donner entree, Faire, ou laisser entrer, Introduire, Recevoir.
    \
        Admitti ad aliquem. Terent. Avoir entree chez quelcun.
    \
        Admittere partum ad vbera. Plin. Le laisser tetter, le recevoir à tetter.
    \
        Admittere in cubiculum. Cic. Laisser entrer, ou donner entree en sa chambre.
    \
        Admitti in animum iudicis. Quint. Estre en la grace du juge.
    \
        Non admisi tum in animum. Je n'y pensay point à l'heure. B.
    \
        Admittere aliquem ad suas capsas. Cic. Luy laisser mettre les mains à ses coffres et papiers, les luy laisser manier.
    \
        Admittere aliquem arcanis. Senec. Le recevoir à son secret.
    \
        Admittere auribus. Liu. Escouter patiemment.
    \
        Reus ad causam dicendam admissus. Cic. Receu à ses defenses.
    \
        Admitti ad colloquium. Caesar. Estre receu à parlementer.
    \
        Admitti ad, vel in consilium. Cic. Estre receu au conseil.
    \
        Admittere. Terent. Permettre, Souffrir, Endurer.
    \
        Admittunt rite aues. Liuius. L'approuvent, ou Permettent.
    \
        Ad cibos non admittitur apium. Plin. Elle n'est pas bonne à manger.
    \
        Admittere curationem. Celsus. Recevoir cure, ou guarison, Estre curable.
    \
        Diem. Plin. iunior. Ouvrir les fenestres pour faire entrer le jour.
    \
        Equum. Cic. Bailler la course à un cheval, Donner carriere.
    \
        Admittebantur excusationes multae. Ascon. Estoyent receues.
    \
        Fidem admittere. Claudian. Croire.
    \
        Frigus. Celsus. Laisser entrer la froidure.
    \
        Iocos. Martialis. Prendre en jeu.
    \
        Medicinam. Celsus. Estre curable.
    \
        Preces. Senec. Recevoir prieres, faire quelque chose pour les prieres d'autruy.
    \
        Solatia. Plin. iunior. Recevoir soulas.
    \
        Solem. Plin. Faire entree aux rais du soleil, les laisser entrer.
    \
        Sumptum. Terent. Faire grande despense.
    \
        Viam. Claudian. Laisser passer, Souffrir chemin.
    \
        Admittere. Plin. iunior. Laisser ou permettre advenir.
    \
        Admittere, Peccare. Plaut. Offenser, Commettre quelque cas.
    \
        In se aliquid admittere. Plautus. Cic. Commettre quelque cas.
    \
        Culpam admittere. Liuius. Faire une faulte ou offense.
    \
        Facinus, flagitium. Cic. Commettre un gros cas.
    \
        Noxiam. Terent. Faillir, Faire une faulte.
    \
        Noxiam alicui. Plaut. Pardonner une faulte.
    \
        Admittere, Est marem foeminae, aut mari foeminam admouere ad initum. Colum. Plin. Bailler le masle.
    \
        Admittere venuste ad insitionem transtulit. Plin. Enter.

    Dictionarium latinogallicum > admitto

  • 8 auspex

    [st1]1 [-] auspex, ĭcis, m. [avis + specio]: - [abcl][b]a - celui qui prédit l'avenir d'après le vol ou le chant des oiseaux, augure, devin. - [abcl]b - témoin (à un mariage). - [abcl]c - au fig. chef, guide, protecteur.[/b]    - auspex legis, Cic. Att. 2, 7: protecteur de la loi.    - auspice Musā, Hor. Ep. 1, 3, 13: sous la protection des Muses.    - auspice Teucro, Hor. C. 1.7.27: sous les auspices de Teucer. [st1]2 [-] auspex, ĭcis, adj. m. f.: de bon augure, heureux, favorable.
    * * *
    [st1]1 [-] auspex, ĭcis, m. [avis + specio]: - [abcl][b]a - celui qui prédit l'avenir d'après le vol ou le chant des oiseaux, augure, devin. - [abcl]b - témoin (à un mariage). - [abcl]c - au fig. chef, guide, protecteur.[/b]    - auspex legis, Cic. Att. 2, 7: protecteur de la loi.    - auspice Musā, Hor. Ep. 1, 3, 13: sous la protection des Muses.    - auspice Teucro, Hor. C. 1.7.27: sous les auspices de Teucer. [st1]2 [-] auspex, ĭcis, adj. m. f.: de bon augure, heureux, favorable.
    * * *
        Auspex, auspicis, pen corr. m. g. Qui prae erat nuptiis celebrandis. Qui avoit la principale conduicte.
    \
        Musa auspice, Id est duce. Hor. Par la guide et conduicte de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > auspex

  • 9 auspicatus

    [st1]1 [-] auspĭcātus, a, um: part. passé de auspicor. - [abcl][b]a - qui a inauguré, qui a commencé. - [abcl]b - sens passif, consacré par les auspices, inauguré, commencé. - [abcl]c - de bon augure, heureux, favorable, propice.[/b]    - urbs auspicatissima: ville florissante.    - voir auspicato. [st1]2 [-] auspĭcātŭs, ūs, m.: action de prendre les augures, auspice.
    * * *
    [st1]1 [-] auspĭcātus, a, um: part. passé de auspicor. - [abcl][b]a - qui a inauguré, qui a commencé. - [abcl]b - sens passif, consacré par les auspices, inauguré, commencé. - [abcl]c - de bon augure, heureux, favorable, propice.[/b]    - urbs auspicatissima: ville florissante.    - voir auspicato. [st1]2 [-] auspĭcātŭs, ūs, m.: action de prendre les augures, auspice.
    * * *
        Auspicatus, pen. prod. Participium. Qui est faict aprés avoir consideré le vol ou cri des oiseauls.
    \
        Auspicatus, Nomen ex participio. Quintil. Evreux, Portant bon eur.

    Dictionarium latinogallicum > auspicatus

  • 10 res

    rēs, rĕi, f.    - gén. sing. rēi avec e long, Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236 --- gén. sing. monosyl. à la fin du vers, Lucr. 3, 918; et au milieu du vers, Lucr. 4, 885, et Poët. ap. Lact. 6, 6.    - voir l'article res de Gaffiot. [st1]1 [-] chose, objet, affaire (sens vague précisé par un adjectif); chose matérielle, corps, créature, être; res explétif; cela (fonction de pron. de rappel).    - res futurae: l'avenir.    - in forum vocas, eo vocas unde etiam bonis meis rebus fugiebam, Cic. Att. 12, 21, 5: tu m'invites à fréquenter le forum, tu m'invites dans un lieu que je fuyais même à l'époque où ma maison connaissait le bonheur.    - res humanae: la condition humaine, la destinée humaine.    - res familiaris: patrimoine.    - res frumentaria: l'approvisionnement en blé, le ravitaillement en blé.    - res novae: la révolution politique.    - res divinae: le sacrifice; le culte des dieux.    - res uxoria: - [abcl]a - dot. - [abcl]b - Ter. mariage.    - abhorrens ab re uxoria, Ter. And. 5, 1, 10: réfractaire au mariage.    - in arbitrio rei uxoriae, Cic. Off. 3: lors d'un arbitrage concernant la dot.    - bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt, Cic. Div. 2, 36, 76: nos ancêtres ne voulurent pas qu'une action guerrière fût menée sans auspices.    - res solida, Lucr.: corps solide.    - causae rerum: les causes.    - rerum natura: la nature, le monde.    - quid agis, dulcissime rerum? Hor.: comment vas-tu, mon très cher?    - cujus rei ? = de quoi?    - nullius rei: de rien    - nulli rei nisi sacris operam dare: ne se consacrer qu'aux cérémonies religieuses.    - quid ad rem ? = qu'importe cela?    - quid hoc rei est ? = qu'est-ce que cela?    - se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt: ils estimèrent qu'ils étaient préparés pour cela. [st1]2 [-] ce qui est fait: réalité, chose.    - re ipsā (re verā): en réalité.    - res… spes: le présent… l'avenir.    - qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt, Cic. Nat. 3: ceux qui affirment que les dieux n’existent pas dans la réalité mais dans l’imagination.    - rem sectari, non verba, Cic.: s'attacher au fond, non aux mots. [st1]3 [-] ce qui concerne qqn ou qqch: art, profession, métier, carrière.    - res militaris: la guerre, l'art militaire.    - rei militaris laus: gloire militaire.    - res navalis: la marine.    - res pecuaria: l'élevage.    - erat ei pecuaria res ampla, et rustica sane bene culta et fructuosa, Cic.: il avait un immense troupeau et des terres bien cultivées et d'un bon rapport. [st1]4 [-] travail, soin, occupation, peine, difficulté.    - res multae operae: entreprise difficile.    - quibus rebus perfectis, Caes.: ces préparatifs terminés. [st1]5 [-] fait, événement, affaire, action, entreprise; exécution; combat, opération (militaire); hauts faits, exploits.    - ut ipsa res declaravit, Cic.: comme l'événement le prouva.    - omina re careant! Ov.: puissent ces présages ne pas s'accomplir!    - his rebus gestis, Caes. B. G. 5, 8: après cette affaire.    - rem gerere, Ov.: combattre, engager l'action.    - gladio comminus rem gerit Vorenus, Caes. B. G. 5: l'épée à la main, Vorénus combat corps à corps.    - rem bene gerere, Liv.: avoir du succès, l'emporter, être vainqueur.    - ante rem, Liv. 4, 40: avant la bataille.    - res gestae: exploits, hauts faits. [st1]6 [-] faits (historiques), histoire; état, puissance, pouvoir.    - res populi Romani perscribere, Liv.: écrire l'histoire du peuple romain.    - rerum scriptor: l'historien.    - Persicae res, Nep.: l'histoire de la Perse.    - res publica → respublica.    - rerum potiri: s'emparer du pouvoir, être maître du pouvoir.    - summa rerum: le commandement suprême, le pouvoir.    - res Romana: la puissance romaine, l'empire romain.    - res mihi Romanas dederas, Fortuna, regendas, Luc. 7, 108: tu m'avais donné, Fortune, l'empire romain à diriger. [st1]7 [-] circonstance, occasion; situation, cas, condition, position, état des choses, conjoncture, circonstances, affaires.    - pro (ex) tempore et pro (ex) re: selon le temps et les circonstances.    - in tali re, Sall.: en pareil cas.    - res adversae: le malheur, l'adversité; échec(s).    - res secundae (prosperae): le bonheur, la prospérité; succès.    - res bonae: situation favorable.    - si res postulabit: si la situation le réclame.    - bene (male) se res habet: la situation se présente bien (mal).    - res ita se habet: il en est ainsi. [st1]8 [-] avoir, biens, propriété, fortune, richesses.    - rem augere: augmenter sa fortune, faire fortune.    - res familiaris: le patrimoine.    - publicae res: les domaines de l'Etat.    - res tuas tibi habe, Plaut.: reprends ce qui t'appartient (formule de divorce).    - res nummaria tenet eum, Cic.: il éprouve un besoin d'argent.    - rem male gerere, Hor.: se ruiner. [st1]9 [-] utilité, intérêt, avantage, profit.    - in rem (ex re) esse alicui: être utile à qqn, être conforme à son intérêt.    - quid (mihi) magis in rem est quam...? Plaut. Rud. 1, 4, 1: qu'est-ce qui est plus conforme à mes intérêts que de...?    - ad rem avidus, Ter.: âpre au gain.    - ab re: contrairement à l'intérêt.    - ob rem, Cic.: inutilement.    - quoi (cui) rei? Plaut.: à quoi bon?    - de communi re dicere: parler de l'intérêt général.    - in rem suam convertere: tourner à son avantage. [st1]10 [-] affaire (d'intérêt), rapport, relation, commerce.    - res est mihi cum aliquo: j'ai affaire à qqn (avec qqn).    - mihi tecum nihil rei est: je n'ai nullement affaire avec toi.    - mihi res est cum aliquo: j'ai affaire à qqn.    - rem habeo cum aliquo: j'ai affaire à qqn.    - cum Thebanis sibi rem esse existimant, Nep. Pel. 1, 3: c'était aux Thébains qu'ils comptaient avoir affaire. [st1]11 [-] ce dont on parle: sujet, débat, point de discussion, question, litige, contestation, procès.    - rem agitare: traiter une question.    - ad rem redeo: je reviens à mon sujet.    - rem dicere: plaider une cause.    - rem integram ad senatum referre: porter l'ensemble de l'affaire à l'ordre du jour du sénat.    - res capitalis: procès capital.    - de re aliqua sententiam dicere in senatu: donner son avis sur quelque sujet au sénat. [st1]12 [-] motif, raison, cause; but, fin.    - eā (hāc) re: pour cette raison.    - ob eam rem, Plaut.: pour cette raison.    - eā re (ob eam rem) quod: pour cette raison que.    - his rebus adducti, Caes. BG. 1: poussés par ces motifs.    - legatus qui ea de re mittitur: le légat qui est envoyé à cette fin. [st1]13 [-] moyen, manière.    - quibuscumque rebus possim (defendere), Cic.: (défendre) par tous les moyens qui sont en mon pouvoir.    - rem reperire quo pacto, Plaut.: trouver moyen de.
    * * *
    rēs, rĕi, f.    - gén. sing. rēi avec e long, Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236 --- gén. sing. monosyl. à la fin du vers, Lucr. 3, 918; et au milieu du vers, Lucr. 4, 885, et Poët. ap. Lact. 6, 6.    - voir l'article res de Gaffiot. [st1]1 [-] chose, objet, affaire (sens vague précisé par un adjectif); chose matérielle, corps, créature, être; res explétif; cela (fonction de pron. de rappel).    - res futurae: l'avenir.    - in forum vocas, eo vocas unde etiam bonis meis rebus fugiebam, Cic. Att. 12, 21, 5: tu m'invites à fréquenter le forum, tu m'invites dans un lieu que je fuyais même à l'époque où ma maison connaissait le bonheur.    - res humanae: la condition humaine, la destinée humaine.    - res familiaris: patrimoine.    - res frumentaria: l'approvisionnement en blé, le ravitaillement en blé.    - res novae: la révolution politique.    - res divinae: le sacrifice; le culte des dieux.    - res uxoria: - [abcl]a - dot. - [abcl]b - Ter. mariage.    - abhorrens ab re uxoria, Ter. And. 5, 1, 10: réfractaire au mariage.    - in arbitrio rei uxoriae, Cic. Off. 3: lors d'un arbitrage concernant la dot.    - bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt, Cic. Div. 2, 36, 76: nos ancêtres ne voulurent pas qu'une action guerrière fût menée sans auspices.    - res solida, Lucr.: corps solide.    - causae rerum: les causes.    - rerum natura: la nature, le monde.    - quid agis, dulcissime rerum? Hor.: comment vas-tu, mon très cher?    - cujus rei ? = de quoi?    - nullius rei: de rien    - nulli rei nisi sacris operam dare: ne se consacrer qu'aux cérémonies religieuses.    - quid ad rem ? = qu'importe cela?    - quid hoc rei est ? = qu'est-ce que cela?    - se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt: ils estimèrent qu'ils étaient préparés pour cela. [st1]2 [-] ce qui est fait: réalité, chose.    - re ipsā (re verā): en réalité.    - res… spes: le présent… l'avenir.    - qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt, Cic. Nat. 3: ceux qui affirment que les dieux n’existent pas dans la réalité mais dans l’imagination.    - rem sectari, non verba, Cic.: s'attacher au fond, non aux mots. [st1]3 [-] ce qui concerne qqn ou qqch: art, profession, métier, carrière.    - res militaris: la guerre, l'art militaire.    - rei militaris laus: gloire militaire.    - res navalis: la marine.    - res pecuaria: l'élevage.    - erat ei pecuaria res ampla, et rustica sane bene culta et fructuosa, Cic.: il avait un immense troupeau et des terres bien cultivées et d'un bon rapport. [st1]4 [-] travail, soin, occupation, peine, difficulté.    - res multae operae: entreprise difficile.    - quibus rebus perfectis, Caes.: ces préparatifs terminés. [st1]5 [-] fait, événement, affaire, action, entreprise; exécution; combat, opération (militaire); hauts faits, exploits.    - ut ipsa res declaravit, Cic.: comme l'événement le prouva.    - omina re careant! Ov.: puissent ces présages ne pas s'accomplir!    - his rebus gestis, Caes. B. G. 5, 8: après cette affaire.    - rem gerere, Ov.: combattre, engager l'action.    - gladio comminus rem gerit Vorenus, Caes. B. G. 5: l'épée à la main, Vorénus combat corps à corps.    - rem bene gerere, Liv.: avoir du succès, l'emporter, être vainqueur.    - ante rem, Liv. 4, 40: avant la bataille.    - res gestae: exploits, hauts faits. [st1]6 [-] faits (historiques), histoire; état, puissance, pouvoir.    - res populi Romani perscribere, Liv.: écrire l'histoire du peuple romain.    - rerum scriptor: l'historien.    - Persicae res, Nep.: l'histoire de la Perse.    - res publica → respublica.    - rerum potiri: s'emparer du pouvoir, être maître du pouvoir.    - summa rerum: le commandement suprême, le pouvoir.    - res Romana: la puissance romaine, l'empire romain.    - res mihi Romanas dederas, Fortuna, regendas, Luc. 7, 108: tu m'avais donné, Fortune, l'empire romain à diriger. [st1]7 [-] circonstance, occasion; situation, cas, condition, position, état des choses, conjoncture, circonstances, affaires.    - pro (ex) tempore et pro (ex) re: selon le temps et les circonstances.    - in tali re, Sall.: en pareil cas.    - res adversae: le malheur, l'adversité; échec(s).    - res secundae (prosperae): le bonheur, la prospérité; succès.    - res bonae: situation favorable.    - si res postulabit: si la situation le réclame.    - bene (male) se res habet: la situation se présente bien (mal).    - res ita se habet: il en est ainsi. [st1]8 [-] avoir, biens, propriété, fortune, richesses.    - rem augere: augmenter sa fortune, faire fortune.    - res familiaris: le patrimoine.    - publicae res: les domaines de l'Etat.    - res tuas tibi habe, Plaut.: reprends ce qui t'appartient (formule de divorce).    - res nummaria tenet eum, Cic.: il éprouve un besoin d'argent.    - rem male gerere, Hor.: se ruiner. [st1]9 [-] utilité, intérêt, avantage, profit.    - in rem (ex re) esse alicui: être utile à qqn, être conforme à son intérêt.    - quid (mihi) magis in rem est quam...? Plaut. Rud. 1, 4, 1: qu'est-ce qui est plus conforme à mes intérêts que de...?    - ad rem avidus, Ter.: âpre au gain.    - ab re: contrairement à l'intérêt.    - ob rem, Cic.: inutilement.    - quoi (cui) rei? Plaut.: à quoi bon?    - de communi re dicere: parler de l'intérêt général.    - in rem suam convertere: tourner à son avantage. [st1]10 [-] affaire (d'intérêt), rapport, relation, commerce.    - res est mihi cum aliquo: j'ai affaire à qqn (avec qqn).    - mihi tecum nihil rei est: je n'ai nullement affaire avec toi.    - mihi res est cum aliquo: j'ai affaire à qqn.    - rem habeo cum aliquo: j'ai affaire à qqn.    - cum Thebanis sibi rem esse existimant, Nep. Pel. 1, 3: c'était aux Thébains qu'ils comptaient avoir affaire. [st1]11 [-] ce dont on parle: sujet, débat, point de discussion, question, litige, contestation, procès.    - rem agitare: traiter une question.    - ad rem redeo: je reviens à mon sujet.    - rem dicere: plaider une cause.    - rem integram ad senatum referre: porter l'ensemble de l'affaire à l'ordre du jour du sénat.    - res capitalis: procès capital.    - de re aliqua sententiam dicere in senatu: donner son avis sur quelque sujet au sénat. [st1]12 [-] motif, raison, cause; but, fin.    - eā (hāc) re: pour cette raison.    - ob eam rem, Plaut.: pour cette raison.    - eā re (ob eam rem) quod: pour cette raison que.    - his rebus adducti, Caes. BG. 1: poussés par ces motifs.    - legatus qui ea de re mittitur: le légat qui est envoyé à cette fin. [st1]13 [-] moyen, manière.    - quibuscumque rebus possim (defendere), Cic.: (défendre) par tous les moyens qui sont en mon pouvoir.    - rem reperire quo pacto, Plaut.: trouver moyen de.
    * * *
        Res, rei, foem. gen. Chose, Rien.
    \
        Abdita rerum. Horat. Choses cachees ou secrettes et incongneues.
    \
        Caput et frons rerum. Horat. Le principal poinct de tout l'affaire.
    \
        Concordia rerum discors. Horat. L'accord des quatre elements qui sont de natures discordantes.
    \
        Versus inopes rerum. Horat. Qui n'ont point de bonnes et graves sentences.
    \
        Negas tantam similitudinem in rerum natura esse. Cicero. En tout le monde.
    \
        Opifex rerum. Ouid. Le createur de toutes choses.
    \
        Angustae res. Virgil. Qui sont de petite importance.
    \
        Res animales. Vlpianus. Qui ont ame et vie.
    \
        Diuina. Cic. Sacrifice.
    \
        Insolitam rem apportare auribus. Lucret. Raconter une chose dont jamais on n'avoit ouy parler.
    \
        Facere rem diuinam alicui deo. Cic. Sacrifier.
    \
        Ad rem redi. Terent. Retourne au propos.
    \
        Omnem rem scio, vt sit gesta. Plaut. Je scay comment tout l'affaire a esté mené.
    \
        Salua res est. Terent. L'affaire va bien.
    \
        Res tua agitur. Cic. C'est à toy à faire, L'affaire te touche.
    \
        Attinet ad rem. Horat. Cela sert à l'affaire.
    \
        Male rem gerere. Horat. Estre mauvais mesnager, Mal gouverner ses biens et ses affaires.
    \
        Incipit res melius ire quam putaram. Cic. L'affaire commence à mieulx aller que je ne pensoye, à mieulx se porter.
    \
        Bellica res. Horat. Le faict et l'estat de la guerre.
    \
        Si inuenta subito, nec domo allata, sed inter dicendum e re ipsa nata videantur. Quintil. Sur le champ, Tout à l'heure.
    \
        E re nata melius fieri haud potuit, quam factum est. Terent. Veu ce qui est survenu, Selon la fortune, Veu l'occasion.
    \
        Consulere ex re. Tacit. Prendre advis selon les occasions qui se presenteront.
    \
        Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re nata non incommodum. Cic. Selon la matiere subjecte.
    \
        Ab re interregnum appellatum. Liu. Pour raison.
    \
        Si non re ipsa tibi istuc dolet. Terent. A la verité, Si tu fains d'en estre marri.
    \
        Res ipsa indicat, Vide INDICO, indicas. Le faict le monstre.
    \
        Verba ad rem conferre. Terent. Faire ce qu'on dit.
    \
        Simulare mortem verbis, re ipsa spem vitae dare. Terent. De faict. \ Re iuuare. Terent. De faict.
    \
        Dictu quam re facilius. Liu. Il est plus aisé à dire qu'à faire.
    \
        Si in rem est vtrique vt fiant, accersi iube. Terentius. Si c'est le prouffit des deux.
    \
        Ita rem illi esse dicito. Plaut. Di que c'est pour son prouffit.
    \
        Qui alicui rei est. Terent. Qui fait son prouffit, Qui gaigne aucunement.
    \
        Res est mihi cum illo. Terent. J'ay quelque affaire avec luy.
    \
        Habere rem cum aliquo. Terentius. Le hanter, Avoir habitude avec luy.
    \
        Si talentum rem reliquisset decem. Terent. Heritage.
    \
        Illos duos pro re tollebas tua. Terentius, Selon les biens que tu avois.
    \
        Aliquantum ad rem est auidior. Terent. Il est un peu trop aspre à l'argent.
    \
        Amicos res inuenit. Plaut. Les richesses font les amis.
    \
        Res eos iampridem deficere coepit. Cic. Il y a ja long temps qu'ils ont tout despendu leurs biens.
    \
        Arctis in rebus absit pudor. Valer. Flac. Quand on est en necessité, il ne fault point estre honteux.
    \
        Curtae nescio quid semper abest rei. Horat. Il y a tousjours faulte de je ne scay quoy, L'avaritieux n'ha jamais assez.
    \
        Familiaris res. Sallust. Les biens qu'un chascun ha à soy.
    \
        Praeclara filius in re sublatus male alitur. Horat. Né parmi grandes richesses.
    \
        Quibus re salua profueram. Terent. Ce pendant qu'ils avoyent de quoy.
    \
        Augere rem. Cic. S'enrichir.
    \
        Nunquam rem facies. Terent. Tu ne gaigneras jamais rien, Jamais tu ne seras riche, Jamais tu ne cueilleras mousse, Jamais tu ne amasseras rien. \ Habere rem. Cic. Avoir bien dequoy.
    \
        Patriam rem perdere. Horat. Despendre folement les biens de son pere.
    \
        Praeclaram ingrata stringat malus ingluuie rem. Horat. Qu'il mange et despende en gourmandise, etc.
    \
        Vir haud magna cum re. Cic. Qui n'ha pas grands biens.
    \
        Res, L'estat et condition d'un chascun: vt Res publica. Cice. L'estat commun.
    \
        Inuisere res rusticas vel fructus causa, vel delectationis. Cic. Aller veoir les biens et terres qu'on ha aux champs.
    \
        Res. Virgil. Empire, Seigneurie, Domination.
    \
        Rem, vel res gerere. Liu. Mener la guerre.
    \
        Res Romana erat superior. Liu. L'armee des Romains.
    \
        Clades rei naualis. Tacit. La deffaicte de l'armee de mer.
    \
        Dare rem in casum. Tacit. Mettre à l'adventure.
    \
        Rebus suis diffidere. Liu. Se deffier de ses gents de guerre.
    \
        Aduersae res, Vide ADVERTO. Adversité, Tribulation.
    \
        Angustae res. Horat. Povreté, Necessité, Disette.
    \
        Dura res. Virgil. Adversité, Povreté.
    \
        Secundae res. Virgil. Prosperité.
    \
        Rem miseram, Aduerbium dolentis. Cic. Chose miserable.
    \
        Parumne est malae rei? Plaut. N'ont ils pas assez de mal? B.
    \
        Iam repperi rem, quo pacto nec fur, nec socius sies. Plaut. J'ay trouvé le moyen.
    \
        Res semper aliquid apportat noui. Terent. Experience.
    \
        Re vera, Duae dictiones sunt, aut vnica Reuera, vice aduerbii. Plin. iunior. A la verité.
    \
        Velut si reuera pugnent. Horat. Reaulment, ou Realement et de faict.
    \
        Respublica, reipublicae, penul. corr. ex duobus integris composita dictio, quam nonnulli disiungunt. L'estat commun, La republique, La chose publique.
    \
        Conuersiones Rerumpublicarum. Cic. Mutations.
    \
        Censere e Repub. Tacit. Au prouffit de la Repub.
    \
        Meo vnius funere elata Respublica esset? Liuius. Si j'estoye mort, la chose publique seroit elle perdue pourtant? B.
    \
        Trahere Rempublicam funditus. Tacit. Destruire, Ruiner.

    Dictionarium latinogallicum > res

  • 11 sinister

    sĭnistĕr, tra, trum [st2]1 [-] gauche, qui est à gauche, qui est du côté gauche. [st2]2 [-] qui vient du côté gauche, heureux, favorable, de bon augure, de bon présage (chez les Romains). [st2]3 [-] sinistre, défavorable, contraire, fâcheux, funeste, fatal (chez les Grecs). [st2]4 [-] mauvais, méchant, pervers. [st2]5 [-] malveillant.    - sinistra (s.-ent. manus): la main gauche.    - sinistra (pars): le côté gauche, la gauche.    - sinistra, n. plur. Liv.: l'aile gauche (d'une armée).    - fulmen sinistrum, Cic.: coup de foudre d'un bon présage.    - avi sinistrā, Plaut.: sous d'heureux auspices.    - sinister pecori, Virg.: funeste aux troupeaux.
    * * *
    sĭnistĕr, tra, trum [st2]1 [-] gauche, qui est à gauche, qui est du côté gauche. [st2]2 [-] qui vient du côté gauche, heureux, favorable, de bon augure, de bon présage (chez les Romains). [st2]3 [-] sinistre, défavorable, contraire, fâcheux, funeste, fatal (chez les Grecs). [st2]4 [-] mauvais, méchant, pervers. [st2]5 [-] malveillant.    - sinistra (s.-ent. manus): la main gauche.    - sinistra (pars): le côté gauche, la gauche.    - sinistra, n. plur. Liv.: l'aile gauche (d'une armée).    - fulmen sinistrum, Cic.: coup de foudre d'un bon présage.    - avi sinistrā, Plaut.: sous d'heureux auspices.    - sinister pecori, Virg.: funeste aux troupeaux.
    * * *
        Sinister, sinistra, sinistrum. Liuius. Senestre, Gauche, Qui est à la senestre.
    \
        Fere pestilens habetur quod est remotum ac sinistrum soli. Columel. Qui est à senestre du soleil.
    \
        Sinistrum. Virgil. Contraire et nuisant, Malheureux, Malencontreux, Portant malencontre.
    \
        Fama sinistra. Tacit. Mauvais bruit.
    \
        Sinistris sermonibus carpere aliquem. Plin. iunior. Mesdire d'aucun, Dire meschantes parolles de luy, Tenir propos d'aucun en mauvaise partie, Parler sinistrement d'aucun.

    Dictionarium latinogallicum > sinister

  • 12 auspicor

    auspĭcor, ātus, 1, v. dep. [from auspex, as auguror from augur], to take the auspices.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    (Gracchus) cum pomerium transiret, auspicari esset oblitus,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    tripudio auspicari,

    id. Div. 1, 35, 77; 2, 36, 77:

    Fabio auspicanti aves non addixere,

    Liv. 27, 16, 15; 4, 6, 3; 6, 41, 5 sq. al.—
    B.
    Esp., aliquid or absol., also with inf., to make a beginning, for the sake of a good omen, to begin, enter upon (first freq. after the Aug. per.):

    ipsis Kal. Januariis auspicandi causā omne genus operis instaurant,

    Col. 11, 2, 98:

    auspicandi gratiā tribunal ingredi,

    Tac. A. 4, 36:

    non auspicandi causā, sed studendi,

    Plin. Ep. 3, 5, 8:

    auspicatus est et jurisdictionem,

    Suet. Ner. 7:

    auspicabar in Virginem (aquam) desilire,

    Sen. Ep. 83, 5.—
    II.
    In gen., to begin, enter upon a thing:

    auspicari culturarum officia,

    Col. 11, 2, 3; 3, 1, 1:

    homo a suppliciis vitam auspicatur,

    Plin. 7, prooem. §

    3: militiam,

    Suet. Aug. 38:

    cantare,

    id. Ner. 22.— Trop.:

    senatorium per militiam auspicantes gradum,

    attaining, receiving it through military services, Sen. Ep. 47, 10.
    a.
    Act. access. form auspĭco, āre, to take the auspices:

    praetor advenit, auspicat auspicium prosperum,

    Naev. 4, 2 (Non. p 468, 28):

    (magistratus) publicae [rei] cum auspicant, Caecil. ap. Non. l. l. (Com. Rel. p. 66 Rib.): auspicetis: cras est communis dies, Atta, ib. (Com. Rel. p. 161 Rib.): Non hodie isti rei auspicavi,

    Plaut. Rud. 3, 4, 12:

    mustelam,

    to receive, accept as an augury, id. Stich. 3, 2, 46:

    super aliquā re,

    Gell. 3, 2. —
    b.
    Pass.
    (α).
    Abl. absol.: auspĭcātō, after taking the auspices:

    Romulus non solum auspicato urbem condidisse, sed ipse etiam optimus augur fuisse traditur,

    Cic. Div. 1, 2, 3:

    Nihil fere quondam majoris rei nisi auspicato ne privatim quidem gerebatur,

    id. ib. 1, 16, 28:

    qui et consul rogari et augur et auspicato,

    id. N. D. 2, 4, 11; id. Div. 2, 36, 72; 2, 36, 77:

    plebeius magistratus nullus auspicato creatur,

    Liv. 6, 41, 5 sq.; 5, 38; 1, 36;

    28, 28: Hunc (senatum) auspicato a parente et conditore urbis nostrae institutum,

    Tac. H. 1, 84; 3, 72 al.—
    (β).
    auspĭcātus, a, um, part., consecrated by auguries:

    auspicato in loco,

    Cic. Rab. Perd. 4:

    non auspicatos contudit impetus Nostros,

    Hor. C. 3, 6, 10:

    auspicata comitia,

    Liv. 26, 2, 2 al. —
    (γ).
    Acc. to auspicor, II., begun:

    in bello male auspicato,

    Just. 4, 5. —
    (δ).
    auspĭcātus, a, um, as P. a., fortunate, favorable, lucky, prosperous, auspicious:

    cum Liviam auspicatis rei publicae ominibus duxisset uxorem,

    Vell. 2, 79, 2.— Comp.:

    Venus auspicatior,

    Cat. 45, 26:

    arbor,

    Plin. 13, 22, 38, § 118.— Sup.:

    auspicatissimum exordium,

    Quint. 10, 1, 85; Plin. Ep. 10, 28, 2:

    initium,

    Tac. G. 11.— Adv.: auspĭcātō, under a good omen, auspiciously:

    ut ingrediare auspicato,

    at a for tunate moment, in a lucky hour, Plaut. Pers. 4, 4, 57:

    Haud auspicato huc me appuli,

    Ter. And. 4, 5, 12:

    qui auspicato a Chelidone surrexisset,

    Cic. Verr. 1, 40, 144.— Comp. auspicatius:

    auspicatius mutare nomen,

    Plin. 3, 11, 16, § 105:

    gigni,

    id. 7, 9, 7, § 47.

    Lewis & Short latin dictionary > auspicor

  • 13 auspicātus

        auspicātus adj. with comp. and sup.    [P. of auspicor], inaugurated, consecrated by auspices: locus: impetūs Nostros, H.: comitia, L.—Fortunate, favorable, auspicious: Venus auspicatior: auspicatissimum initium, Ta.
    * * *
    I
    auspicata -um, auspicatior -or -us, auspicatissimus -a -um ADJ
    consecrated/approved by auguries, hollowed; auspicious/fortunate/lucky/happy
    II
    augury, taking of auspices

    Latin-English dictionary > auspicātus

  • 14 impetrio

    impĕtrĭo, no perf., ītum, 4, v. n. desid. [id.], relig. t. t., to seek to obtain through omens, to seek by consulting auspices:

    ut nunc extis, sic tunc avibus magnae res impetriri solebant,

    Cic. Div. 1, 16, 28:

    in impetriendis consulendisque rebus,

    id. ib. 1, 2, 3:

    qui impetrire velit,

    id. ib. 2, 15, 35:

    impetritum, inauguratum est: quovis admittunt aves,

    Plaut. As. 2, 1, 11.— Part. as subst.: impetrītum, i, n., a favorable auspice or omen, Val. Max. 1, 1, 1; Plin. 28, 2, 3, § 11.

    Lewis & Short latin dictionary > impetrio

  • 15 impetritum

    impĕtrĭo, no perf., ītum, 4, v. n. desid. [id.], relig. t. t., to seek to obtain through omens, to seek by consulting auspices:

    ut nunc extis, sic tunc avibus magnae res impetriri solebant,

    Cic. Div. 1, 16, 28:

    in impetriendis consulendisque rebus,

    id. ib. 1, 2, 3:

    qui impetrire velit,

    id. ib. 2, 15, 35:

    impetritum, inauguratum est: quovis admittunt aves,

    Plaut. As. 2, 1, 11.— Part. as subst.: impetrītum, i, n., a favorable auspice or omen, Val. Max. 1, 1, 1; Plin. 28, 2, 3, § 11.

    Lewis & Short latin dictionary > impetritum

  • 16 sinister

    sĭnister, tra, trum ( comp. sinisterior; sup. sinistimus, Prisc. pp. 605 and 607 P.; Fest. s. v. dextimum, p. 74; and s. v. sinistrae, p. 339 Müll.), adj. [etym. dub.; perh. from sinus (i. e. togae); cf. Pott, Etym. Forsch. 2, 555; the ending is a double comp. -is and -ter; cf.: magister, minister].
    I.
    Left, on the left, on the left hand or side (syn.:

    laevus, scaevus): manus sinistra (opp. dextra),

    Quint. 11, 3, 114:

    manus,

    Nep. Dat. 3; Quint. 11, 3, 159:

    bracchium,

    id. 11, 3, 141:

    latus,

    id. 11, 3, 99:

    numerus,

    id. 11, 3, 93; 11, 3, 113; 11, 3, 140:

    pes,

    id. 11, 3, 125; 11, 3, 159:

    cornu (opp. dextrum),

    Ter. Eun. 4, 7, 5; Caes. B. G. 7, 62; id. B. C. 2, 34; 3, 67 al.:

    pars,

    id. B. G. 2, 23; id. B. C. 2, 4 fin.:

    angulus castrorum,

    id. ib. 3, 66:

    ripa,

    Hor. C. 1, 2, 18:

    calceus,

    Suet. Aug. 92:

    tibia,

    Phaedr. 5, 7, 7 et saep.—As substt.
    1.
    sĭnistrum, i, n. (sc. latus), the left side:

    reicere a sinistro togam,

    Quint. 11, 3, 144; so,

    in sinistrum,

    id. 11, 3, 109; 11, 3, 113; 11, 3, 114; 11, 3, 135.—
    2.
    sĭnistra, ae, f. (sc. manus), the left hand, the left:

    sinistrā impeditā satis commode pugnare non poterant,

    Caes. B. G. 1, 25; id. B. C. 1, 75 fin.; Quint. 11, 3, 131; 11, 3, 160; Suet. Claud. 21; Ov. M. 12, 89 et saep.—Used in stealing:

    natae ad furta sinistrae,

    Ov. M. 13, 111; cf. Cat. 12, 1;

    hence, of a thief's accomplices: Porci et Socration, duae sinistrae Pisonis,

    id. 47, 1.—As bearing the shield and defending:

    idem (Afer) per allegoriam M. Caelium melius obicientem crimina quam defendentem, Bonam dextram, malam sinistram habere dicebat,

    Quint. 6, 3, 69 —
    B.
    Transf., the left side:

    cur a dextrā corvus, a sinistrā cornix faciat ratum?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    aspicite a sinistrā,

    id. Phil. 6, 5, 12:

    aspice nunc ad sinistram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38:

    sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    miles dexterā ac sinistrā muro tectus,

    id. B. C. 2, 15; cf.:

    innumerabiles supra infra, dextrā sinistrā, ante post ejusmodi mundos esse,

    Cic. Ac. 2, 40, 125.— Rarely in plur.: sinistris repentino consilio Poetelii consulis additae vires (opp. dextra [p. 1708] pars), Liv. 9, 27, 9.— Comp.:

    in sinisteriore parte (= sinistrā),

    Varr. L. L. 9, § 34 Müll.; so, cornu (opp. dexterius), Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 4:

    bracchium,

    Suet. Dom. 17:

    mamma,

    Cels. 4, 1 med.:

    equus funalis,

    Suet. Tib. 6 fin.:

    rota,

    Ov. M. 2, 139.— Sup., v. supra init.
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, wrong, perverse, improper ( poet. and in post-Aug. prose):

    mores,

    Verg. A. 11, 347:

    liberalitas,

    Cat. 29, 16:

    instituta (Judaeorum),

    Tac. H. 5, 5:

    natura (with prava),

    Curt. 7, 4, 10.—
    B.
    Unlucky, injurious, adverse, unfavorable, ill, bad, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    arboribus satisque Notus pecorique sinister,

    Verg. G. 1, 444:

    interpretatio,

    Tac. Agr. 5 fin.; cf.:

    sermones de Tiberio,

    id. A. 1, 74; so,

    sermones,

    Plin. Ep. 1, 9, 5:

    fama eo de homine,

    Tac. A. 6, 32; 11, 19; id. H. 1, 51 fin.:

    rumor lenti itineris,

    id. ib. 2, 93 fin.:

    diligentia,

    Plin. Ep. 7, 28, 3 et saep.:

    pugna Cannensis,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 9:

    studii signa sinistra mei,

    Ov. Tr. 5, 7, 64; v. also infra, C. fin. —With gen.:

    (Hannibal) fidei sinister,

    faithless, Sil. 1, 56 (cf.:

    pravos fidei,

    id. 3, 253).— Subst.: sĭnistrum, i, n., evil:

    (matrona) studiosa sinistri,

    Ov. Tr. 2, 257.—
    C.
    With respect to auspices and divination, acc. to the Roman notions, lucky, favorable, auspicious (because the Romans on these occasions turned the face towards the south, and so had the eastern or fortunate side on the left; while the Greeks, turning to the north, had it on their right; cf.

    dexter, II. 2.): ita nobis sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra, meliora. Quamquam haud ignoro, quae bona sint, sinistra nos dicere, etiam si dextra sint, etc.,

    Cic. Div. 2, 39, 82; cf.:

    fulmen sinistrum auspicium optimum habemus ad omnes res praeterquam ad comitia,

    id. ib. 2, 35, 74 (with this cf. id. Phil. 2, 38, 99):

    liquido exeo foras Auspicio, avi sinistra,

    Plaut. Ep. 2, 2, 2; so,

    avi sinistra,

    id. Ps. 2, 4, 72; cf.

    cornix,

    Verg. E. 9, 15:

    volatus avium,

    Plin. Pan. 5, 3:

    tonitrus,

    Ov. Tr. 1, 9, 49.—Sometimes in the Greek sense (or in direct reference to the signif. B.), unlucky, unfavorable, inauspicious:

    di, precor, a nobis omen removete sinistrum,

    Ov. H. 13, 49:

    avibus sinistris,

    id. ib. 2, 115:

    sinistris auspiciis,

    Val. Max. 4, 7, 2 fin.:

    fulmen,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    sinistram approbationem (opp. dextram),

    Cat. 45, 8 and 17;

    cf: sinistro pede proficisci,

    App. M. 1, p. 104, 23.—Hence, adv.: sĭnistrē, badly, wrongly, perversely:

    derisum semel exceptumque sinistre,

    Hor. A. P. 452:

    accipere,

    Tac. H. 1, 7; 3, 52 fin.:

    non tam sinistre constitutum est,

    Plin. Pan. 45, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > sinister

  • 17 sinistrum

    sĭnister, tra, trum ( comp. sinisterior; sup. sinistimus, Prisc. pp. 605 and 607 P.; Fest. s. v. dextimum, p. 74; and s. v. sinistrae, p. 339 Müll.), adj. [etym. dub.; perh. from sinus (i. e. togae); cf. Pott, Etym. Forsch. 2, 555; the ending is a double comp. -is and -ter; cf.: magister, minister].
    I.
    Left, on the left, on the left hand or side (syn.:

    laevus, scaevus): manus sinistra (opp. dextra),

    Quint. 11, 3, 114:

    manus,

    Nep. Dat. 3; Quint. 11, 3, 159:

    bracchium,

    id. 11, 3, 141:

    latus,

    id. 11, 3, 99:

    numerus,

    id. 11, 3, 93; 11, 3, 113; 11, 3, 140:

    pes,

    id. 11, 3, 125; 11, 3, 159:

    cornu (opp. dextrum),

    Ter. Eun. 4, 7, 5; Caes. B. G. 7, 62; id. B. C. 2, 34; 3, 67 al.:

    pars,

    id. B. G. 2, 23; id. B. C. 2, 4 fin.:

    angulus castrorum,

    id. ib. 3, 66:

    ripa,

    Hor. C. 1, 2, 18:

    calceus,

    Suet. Aug. 92:

    tibia,

    Phaedr. 5, 7, 7 et saep.—As substt.
    1.
    sĭnistrum, i, n. (sc. latus), the left side:

    reicere a sinistro togam,

    Quint. 11, 3, 144; so,

    in sinistrum,

    id. 11, 3, 109; 11, 3, 113; 11, 3, 114; 11, 3, 135.—
    2.
    sĭnistra, ae, f. (sc. manus), the left hand, the left:

    sinistrā impeditā satis commode pugnare non poterant,

    Caes. B. G. 1, 25; id. B. C. 1, 75 fin.; Quint. 11, 3, 131; 11, 3, 160; Suet. Claud. 21; Ov. M. 12, 89 et saep.—Used in stealing:

    natae ad furta sinistrae,

    Ov. M. 13, 111; cf. Cat. 12, 1;

    hence, of a thief's accomplices: Porci et Socration, duae sinistrae Pisonis,

    id. 47, 1.—As bearing the shield and defending:

    idem (Afer) per allegoriam M. Caelium melius obicientem crimina quam defendentem, Bonam dextram, malam sinistram habere dicebat,

    Quint. 6, 3, 69 —
    B.
    Transf., the left side:

    cur a dextrā corvus, a sinistrā cornix faciat ratum?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    aspicite a sinistrā,

    id. Phil. 6, 5, 12:

    aspice nunc ad sinistram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38:

    sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    miles dexterā ac sinistrā muro tectus,

    id. B. C. 2, 15; cf.:

    innumerabiles supra infra, dextrā sinistrā, ante post ejusmodi mundos esse,

    Cic. Ac. 2, 40, 125.— Rarely in plur.: sinistris repentino consilio Poetelii consulis additae vires (opp. dextra [p. 1708] pars), Liv. 9, 27, 9.— Comp.:

    in sinisteriore parte (= sinistrā),

    Varr. L. L. 9, § 34 Müll.; so, cornu (opp. dexterius), Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 4:

    bracchium,

    Suet. Dom. 17:

    mamma,

    Cels. 4, 1 med.:

    equus funalis,

    Suet. Tib. 6 fin.:

    rota,

    Ov. M. 2, 139.— Sup., v. supra init.
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, wrong, perverse, improper ( poet. and in post-Aug. prose):

    mores,

    Verg. A. 11, 347:

    liberalitas,

    Cat. 29, 16:

    instituta (Judaeorum),

    Tac. H. 5, 5:

    natura (with prava),

    Curt. 7, 4, 10.—
    B.
    Unlucky, injurious, adverse, unfavorable, ill, bad, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    arboribus satisque Notus pecorique sinister,

    Verg. G. 1, 444:

    interpretatio,

    Tac. Agr. 5 fin.; cf.:

    sermones de Tiberio,

    id. A. 1, 74; so,

    sermones,

    Plin. Ep. 1, 9, 5:

    fama eo de homine,

    Tac. A. 6, 32; 11, 19; id. H. 1, 51 fin.:

    rumor lenti itineris,

    id. ib. 2, 93 fin.:

    diligentia,

    Plin. Ep. 7, 28, 3 et saep.:

    pugna Cannensis,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 9:

    studii signa sinistra mei,

    Ov. Tr. 5, 7, 64; v. also infra, C. fin. —With gen.:

    (Hannibal) fidei sinister,

    faithless, Sil. 1, 56 (cf.:

    pravos fidei,

    id. 3, 253).— Subst.: sĭnistrum, i, n., evil:

    (matrona) studiosa sinistri,

    Ov. Tr. 2, 257.—
    C.
    With respect to auspices and divination, acc. to the Roman notions, lucky, favorable, auspicious (because the Romans on these occasions turned the face towards the south, and so had the eastern or fortunate side on the left; while the Greeks, turning to the north, had it on their right; cf.

    dexter, II. 2.): ita nobis sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra, meliora. Quamquam haud ignoro, quae bona sint, sinistra nos dicere, etiam si dextra sint, etc.,

    Cic. Div. 2, 39, 82; cf.:

    fulmen sinistrum auspicium optimum habemus ad omnes res praeterquam ad comitia,

    id. ib. 2, 35, 74 (with this cf. id. Phil. 2, 38, 99):

    liquido exeo foras Auspicio, avi sinistra,

    Plaut. Ep. 2, 2, 2; so,

    avi sinistra,

    id. Ps. 2, 4, 72; cf.

    cornix,

    Verg. E. 9, 15:

    volatus avium,

    Plin. Pan. 5, 3:

    tonitrus,

    Ov. Tr. 1, 9, 49.—Sometimes in the Greek sense (or in direct reference to the signif. B.), unlucky, unfavorable, inauspicious:

    di, precor, a nobis omen removete sinistrum,

    Ov. H. 13, 49:

    avibus sinistris,

    id. ib. 2, 115:

    sinistris auspiciis,

    Val. Max. 4, 7, 2 fin.:

    fulmen,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    sinistram approbationem (opp. dextram),

    Cat. 45, 8 and 17;

    cf: sinistro pede proficisci,

    App. M. 1, p. 104, 23.—Hence, adv.: sĭnistrē, badly, wrongly, perversely:

    derisum semel exceptumque sinistre,

    Hor. A. P. 452:

    accipere,

    Tac. H. 1, 7; 3, 52 fin.:

    non tam sinistre constitutum est,

    Plin. Pan. 45, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > sinistrum

См. также в других словарях:

  • favorable — Favorable. adj. de t.g. Propice, Avantageux, Tel qu on desire pour la fin qu on se propose. Il se dit des personnes & des choses. Soyez moy favorable. se rendre quelqu un favorable. il a eu tout le monde favorable. avoir la fortune favorable.… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • FAVORABLE — adj. des deux genres Propice, avantageux, tel qu on le désire pour la fin qu on se propose. Il se dit Des personnes et des choses. Se rendre quelqu un favorable. Ses dispositions, ses sentiments vous sont très favorables. Soyez moi favorable.… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)

  • auspices — (n.) plural (and now the usual form) of auspice; 1530s, observation of birds for the purpose of taking omens, from Fr. auspice (14c.), from L. auspicum function of an AUSPEX (Cf. auspex) (q.v.). Meaning any indication of the future (especially… …   Etymology dictionary

  • Glossary of ancient Roman religion — This is an incomplete list, which may never be able to satisfy particular standards for completeness. You can help by expanding it with reliably sourced entries. Ancient Roman religion …   Wikipedia

  • Marietta, Ohio —   City   Downtown Marietta in July 2007, including the Muskingum River (foreground) and the Ohio River (background right) …   Wikipedia

  • Jean-Joseph Mouret — (April 11, 1682, Avignon December 22, 1738, Charenton le Pont) was a French composer whose dramatic works made him one of the leading exponents of Baroque music in his country. Even though most of his works are no longer performed, Mouret s name… …   Wikipedia

  • Battle of Aquilonia — Infobox Military Conflict conflict=Battle of Aquilonia caption= partof=the Third Samnite War date=293 BC place=Aquilonia, Italy result=Roman victory combatant1=Roman Republic combatant2=Samnium commander1= commander2= strength1= strength2=… …   Wikipedia

  • David Hastings Moore — (September 4, 1838 – November 23, 1915) was an American bishop of the Methodist Episcopal Church, elected in 1900. He also gained notability as a Union Army Officer in the American Civil War, as a Pastor, as the Editor of an important Methodist… …   Wikipedia

  • Trinity Episcopal Church (Swarthmore, Pennsylvania) — Trinity Episcopal Church in Swarthmore, Pennsylvania is a parish church in the Episcopal Diocese of Pennsylvania, located at the corner of North Chester Road and College Avenue. The Rector is Thomas R. Cook. The Mission of Trinity Church To be a… …   Wikipedia

  • UNITED STATES OF AMERICA — UNITED STATES OF AMERICA, country in N. America. This article is arranged according to the following outline: introduction Colonial Era, 1654–1776 Early National Period, 1776–1820 German Jewish Period, 1820–1880 East European Jewish Period,… …   Encyclopedia of Judaism

  • HISTORICAL SURVEY: THE STATE AND ITS ANTECEDENTS (1880–2006) — Introduction It took the new Jewish nation about 70 years to emerge as the State of Israel. The immediate stimulus that initiated the modern return to Zion was the disappointment, in the last quarter of the 19th century, of the expectation that… …   Encyclopedia of Judaism

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»